Pałac Zamoyskich w Zamościu – dawna rezydencja rodziny
Zamoyskich w zachodniej części Starego Miasta (ul. Akademicka) w Zamościu.
Dawny pałac założyciela miasta, Jana
Zamoyskiego przechodził wiele etapów przebudowy, przez co
obecnie nie jest już tak okazałą budowlą jak dawniej. Był to pierwszy obiekt,
jaki zaczęto budować po założeniu miasta. Pierwsza budowa trwała w latach 1579
– 1586, a projekt pałacu wykonał Bernardo Morando. Wówczas pałac posiadał
odrębne mury oddzielające go od pozostałej części miasta, miał formę prostokąta
o długości ok. 60 m, dwie kondygnacje, wieżę z tarasem oraz dwuskrzydłowe
schody od strony Rynku Wielkiego. Po jego północnej stronie znajdowała się też
pierwsza forma zamojskiego arsenału, nieco bardziej przesuniętego na wschód.
Nieco później dobudowano za nim, po stronie zachodniej, niewielkie oficyny. W
roku 1658 pałac spłonął, dlatego po 1660 w stylu już barokowym odbudował go III
ordynat zamojski Jan zwany Sobiepanem. Niedługo później odbyła się w pałacu
polska prapremiera "Cyda" Corneille`a w tłumaczeniu Andrzeja
Morsztyna. W latach 1689-1690 polecono rozbudowę
rezydencji, którą wykonał Jan Michał Link. Po 1803 roku, za
sprawą XII ordynata Stanisława Kostki Zamoyskiego, styl pałacu zmieniono w
klasycystyczny. W 1821 roku pałac został sprzedany władzom państwowym i w 1831
roku przebudowano go na szpital wojskowy przez co ostatecznie utracił swój
zabytkowy wygląd, podobnie jak wiele innych obiektów podczas modernizacji
zamojskiej twierdzy. Podczas tej przebudowy pałac został nieco podwyższony,
uproszczono jego dach, ale pozbawiono go też wielu elementów wystroju zarówno
na zewnątrz, jak i wewnątrz. Urządzono tu dodatkowo niewielką kaplicę
prawosławną na
potrzeby okupujących Zamość Rosjan.Zachował się dziedziniec,
na którym w II połowie XIX wieku urządzony został ogród, który dostępny był
głównie dla żołnierzy, w okresie międzywojennym przekształcony został w park. W
oficynie prawej (tej od strony północnej) w czasach II RP znajdowała się
drukarnia. Po 1945 roku była to jedyna niezniszczona
drukarnia na ziemiach polskich po prawej stronie Wisły.
Drukowano tu pierwsze dzienniki urzędowe, książki, plakaty i ogłoszenia.
Współcześnie, od roku 1918, mieszczą się tu sądy (okręgowy i rejonowy),
natomiast w budynkach dobudowanych od tyłu (zachodnia strona),
wokół podwórza, znajdują się mieszkania komunalne. Planowana
jest renowacja tego ważnego dla miasta budynku. Obecnie przed dawnym pałacem
Zamoyskich urządzono skwer z nielicznymi drzewami, na którym od 2005 roku,
bliżej ulicy Akademickiej, wznosi się pomnik Jana Zamoyskiego, dosiadającego
konia i trzymającego w prawej ręce buławę. Wcześniej, przed pałacem znajdowało
się niewielkie, kamienne popiersie tego hetmana,
wykonane przed wojną przez Jakuba Juszczyka. Pierwotnie
stało na terenie
dawnego ZOO, a w latach 80. ustawiono je pod dawnym pałacem.
Przed 1939 rokiem Zamoyscy planowali wystawienie pod pałacem Janowi Zamoyskiemu
okazałego pomnika. Miała go wykonać Maria Rychterowa (rzeźbiarka z Warszawy,
prawdopodobnie zginęła w
ramach akcji AB wraz z ojcem profesorem lwowskim), ale wojna
te plany przekreśliła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Palac
Zdjęcia: www.google.pl
Martyna Szymonik kl. IV
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz